Cuộc sống ngày càng hiện đại và phát triển, các ngành nghề mới liên tục sinh ra và những ngành nghề cũ cũng liên tục thay đổi từ cách thức đến phương tiện làm việc theo nhu cầu của xã hội. Điều này khiến sinh viên sau khi ra trường có thể lựa chọn cho mình cách thức làm việc là một nhân viên văn phòng với từng bước phát triển sự nghiệp tại một công ty tư nhân, nhà nước hay theo con đường làm tự do (Freelancer) rồi có thể tạo lập sự nghiệp, thương hiệu riêng cho mình.
Sự khác nhau của công việc văn phòng và freelancer 1. Giờ giấc làm việc: Đối với một người nhân viên văn phòng, họ thường phải thức dậy sớm, đến công ty sau một hồi kẹt xe, đường xá bụi và ồn. Trong khi đó Freelancer lại thoải mái hơn. Họ có thể dậy lúc nào họ muốn, đôi khi là 10:00 trưa chẳng hạn.
Thế nhưng, freelancer thì không có khái niệm thứ 7, chủ nhật hoặc các ngày lễ. Họ phải làm việc liên tục trong những ngày này. Họ có thể buộc phải giải quyết công việc trong lúc ăn tối hoặc đang đi đâu đó cùng gia đình.
2. Tiền lương và các chính sách lao động: Đối với nhân viên văn phòng, tiền lương nhận hàng tháng là cố định, đôi khi có thêm chút tiền thưởng khi làm việc đạt năng suất cao và hiệu quả. Họ được công ty mua bảo hiểm và được hưởng các chính sách của nhà nước dành cho người lao động.
Trong khi đó, freelancer được hưởng 100% số tiền mình tự tạo ra trong suốt dự án và quyết định số tiền thù lao chia cho người bạn cùng làm của mình. Thế nhưng, họ sẽ không có những chính sách như bảo hiểu, nghỉ ốm bệnh,… của luật lao động.
Và đối với freelancer, ở một số ngành nghề, họ cũng sẽ có những khoảng thời gian không có dự án hoặc dự án rất ít. Điều này đồng nghĩa với việc họ có những tháng chỉ có nguồn chi mà không có nguồn thu. Nếu không tích góp được khoảng chi phí này trong những mùa “đắt show” thì khi đến mùa “ế” thì có thể họ sẽ phải ôm nợ vào người vì các chi phí sinh hoạt hằng ngày.
>>>> Xem thêm: Người bận rộn suốt 24 giờ chưa chắc đã là giỏi, kẻ thực sự tài giỏi là khi học được bí quyết sau
3. Công việc hằng ngày: Đối với dân văn phòng, họ có trách nhiệm và công việc cụ thể, tùy theo khả năng và vị trí, họ đảm nhiệm 1 đến 2 vai trò tại một khâu hoặc một quy trình. Trách nhiệm của họ là đảm bảo quy trình vận hành/ sản xuất được giao cho họ hoạt động trơn tru và hiệu quả.
Riêng về freelancer, họ phải đảm nhiệm tất cả các khâu từ xây dựng hình ảnh, sản phẩm, tìm khách hàng, hợp đồng, giấy tờ, và cả việc trả lời, tư vấn khách hàng. Nói chung là họ phải can thiệp và chịu trách nhiệm ở tất cả các khâu/ quy trình trong một dự án và đảm bảo nó phải vận hành tốt. Đôi khi điều này dẫn đến họ bị quá tải nếu không biết xây dựng cách làm việc hợp lý. Đặc biệt bạn phải chủ động tìm dự án, vì không phải lúc nào người quen cũng mang lại dự án cho bạn.
4. Môi trường làm việc: Bạn có những đồng nghiệp có thể hỗ trợ bạn, hoặc dìm hàng bạn tại môi trường công ty. Đôi khi đó là một tập thể cùng chung chí hướng để thực hiện một điều/ dự án gì đó.
Riêng ở freelancer, môi trường làm việc của họ đôi khi là phòng ăn, đôi khi là phòng ngủ, quán cà phê… họ tự chủ trong tất cả các công việc và rất hiếm khi có đồng đội.
5. Ngày nghỉ: Phía trên mặc dù đã nhắc qua rồi nhưng mình sẽ đề cập thêm ở phần này. Đối với nhân viên văn phòng, họ được tận hưởng ngày cuối tuần, ngày nghỉ, ngày lễ với gia đình, bạn bè, người thân.
Nhưng điều này lại không xuất hiện trong công việc freelancer. Họ có thể rảnh cả tuần nhưng cuối tuần lại bận. Nhưng nếu cả tuần họ rảnh thì cuối tuần họ sẽ thiếu tài chính để vui chơi. Đôi khi công việc đến, họ phải tạm gác lại những thú vui cá nhân để lao vào công việc mưu sinh. Nhưng đôi khi cả tuần họ rảnh rỗi hơn, tự do hơn.
6. Chi tiêu: Bất kì bạn ở vị trí nhân viên văn phòng hay freelancer, bạn cần phải học cách chi tiêu hợp lý. Đối với nhân viên văn phòng, họ có khoảng thu nhập hàng tháng nên việc chi tiêu cũng sẽ dễ tính toán hơn.
Nhưng ở freelancer, có những lúc hợp đồng đến tay rồi nhưng vẫn hủy vì các lý do khách quan khác nhau. Khiến những khoản đầu tư của bạn ban đầu dự kiến sẽ lấy tiền hợp động ấy ra trả các chi phí đó nhưng khi hợp đồng không triển khai được bạn sẽ phải tự thanh toán số tiền đã đầu tư phía trước. Do đó, khi làm freelancer, bạn cần phải học cách chi tiêu và quản lý tài chính cá nhân thật tốt để tránh mang nợ vào thân.
>>>>> Xem thêm: Sinh viên bận làm thêm: Có đáng đánh đổi hàng trăm triệu 4 năm để nhận về vài triệu đồng?
7. Phong cách và hình ảnh cá nhân: Bạn chỉ cần không vi phạm nội quy công ty đặt ra là đã có thể làm việc được tại môi trường văn phòng rồi.
Thế nhưng, khi làm freelancer, bạn phải luôn giữ hình ảnh của mình, vì chỉ cần một điểm tiêu cực xuất hiện trong profile của bạn. Đó sẽ là điểm trừ cực kì lớn khi khách hàng chọn đơn vị, đối tác thực hiện dự án của họ. Ngoài việc cạnh tranh với các freelancer khác, thì bạn còn phải cạnh tranh với các công ty freelancer (*) khác nữa.
8. Định hướng tương lai: Dù là freelancer hay nhân viên văn phòng, việc đặt mục tiêu trong công việc là hết sức quan trọng. Bạn không thể làm việc cả đời, đến một lúc nào đó, bạn cần phải về hưu hoặc không còn đủ sức khỏe để làm những công việc như hiện tại. Bạn cần có khoảng tài chính tích trữ để có thể tận hưởng tuổi già nhé!
Tóm lại, ai cũng có quyền lựa chọn cho mình cách làm việc phù hợp để tạo ra giá trị cho bản thân và xã hội. Hay đơn giản hơn là kiếm được tài chính để mưu sinh. Thế nhưng, làm gì thì làm, bạn phải học hết và lấy được tấm bằng nhé! Người ta sẽ không biết bạn làm được gì, cái họ biết được thông qua cái bằng đó chính là sự trách nhiệm của bạn đối với bản thân bạn.
Ra trường làm freelancer liền thì bạn có thể đối diện với việc thiếu dự án vì khách hàng thường ưu tiên người có kinh nghiệm hơn. Nhưng nếu bạn có khả năng và chuyên môn tốt thì điều đó không thành vấn đề.
Bạn cũng có thể chọn cách ra trường đi làm văn phòng một thời gian, học hỏi kinh nghiệm, cách thức quản lý công việc rồi bắt đầu làm freelancer cũng được.
(*)Công ty freelancer là công ty do một nhóm freelancer lập nên để cùng nhau thực hiện các dự án chung với nhau, đôi khi họ lấy đó làm pháp nhân để canh tranh với các công ty khác trong cùng lĩnh vực.
Bài viết nêu lên quan điểm của tác giả.