Nguồn gốc tên gọi Thủ Đức

Thủ Đức là một trong những khu vực phát triển dù nằm xa khỏi khu trung tâm thành phố. Với diện tích lên đến 211,56 km2 và dân số hơn 11 triệu người. Cuối năm 2020, thành phố Thủ Đức được thành lập trên cơ sở sáp nhập 3 quận cũ là quận 2, quận 9 và quận Thủ Đức.

Nếu nhìn về những ngày đầu tiên, tiền thân Thủ Đức bắt nguồn là huyện Ngãi An của tỉnh Biên Hòa (nay là Đồng Nai). Sau nhiều biến thiên của lịch sử, nhập rồi tách, vùng đất này sát nhập vào tỉnh Gia Định (TPHCM ngày nay).

Dưới thời Pháp thuộc, ngày 9-10-1868, tên Thủ Đức xuất hiện với việc huyện Ngãi An tách ra lập khu thanh tra độc lập, mang tên gọi là khu thanh tra Thủ Đức.

Cách đây 150 năm, cụ thể là vào ngày 1/1/1911 thì Gia Định đã phân làm 4 khu vực Hóc Môn, Thủ Đức (gồm cả Q.2 và Q.9 ngày nay), Gò Vấp và Nhà Bè. Đó cũng chính là lúc cái tên Thủ Đức chính thức xuất hiện.

Dựa vào những di tích và sử liệu còn sót lại, tên gọi Thủ Đức được đặt theo ông Tạ Dương Minh (còn gọi là Tạ Huy, hiệu Thủ Đức). Ông là thủ lĩnh của thiểu số người Hoa “bài Thanh phục Minh” bị nhà Thanh truy đuổi ráo riết nên lẩn tránh, di cư sang Việt Nam xin thần phục nhà Nguyễn và tự nguyện làm thần dân nước Việt.

Với chính sách “chiêu dân lập ấp” rộng rãi của triều đình lúc bấy giờ, ông Tạ Huy đã được thu nhận. Tại vùng Linh Chiểu Đông xưa kia, họ đã cùng một số cư dân người Việt, người Champa, người Chân Lạp khai khẩn đất hoang, mở rộng canh tác rồi lập nghiệp.

Về những công lao khác, ông Tạ Dương Minh đã xây chợ Thủ Đức – một khu mua bán sầm uất tại vị trí trung tâm, giúp tình hình giao thương của người dân trong khu vực thuận tiện.

Để tri ân, người dân đến nay vẫn luôn thờ phụng, chăm sóc mộ phần của ông Tạ Dương Minh. Ngôi mộ này đã được xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật cấp thành phố vào năm 2007. Qua quan sát, mộ nằm trên gò đất cao so với các vùng xung quanh của P.Linh Chiểu, cách chợ Thủ Đức khoảng 500 mét. Do ngôi mộ xuống cấp nên mới đây chính quyền địa phương và ngành Văn hóa thông tin quận tổ chức quyên góp các mạnh thường quân để trùng tu, với kinh phí gần 120 triệu đồng, vừa khánh thành vào ngày 22-7-2016.

Có thể thấy được, ở khu vực thành phố Thủ Đức, ông Tạ Dương Minh đã có những công lao to lớn trong việc xây dựng, củng cố đời sống người dân. Chính vì vậy, thành phố này cũng như khu chợ sầm uất đều được đặt tên theo ông, và đến nay ông vẫn được người dân kính nể, thờ phụng.

Ảnh: Tổng hợp

Theo dõi Sài Gòn Times để cập nhật tin nhanh và nổi bật tại TP. HCM bạn nhé