Ngẫm nghĩ: phí đời cho một công việc vô nghĩa, bạn dám không? 2021-03-01 04:29:18 Tú Hà Cám ơn bạn đã ghé thăm bài viết của mình Tú Hà Cám ơn bạn đã ghé thăm bài viết của mình Ngẫm nghĩ: phí đời cho một công việc vô nghĩa, bạn dám không? Bullshit Jobs – quyển sách thức tỉnh bạn khỏi lối sống dựa dẫm vào một công việc vô nghĩa. Để biết mình có đang làm một công việc vô nghĩa hay không? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu các định nghĩa và vấn đề này từ tác giả David Graeber trong cuốn sách “Bullshit Jobs – Đời ngắn lắm, đừng làm việc vô nghĩa”. Tác giả David Graeber Công việc vô nghĩa là gì? Bạn có thể hiểu đó là một hình thức của việc làm có trả lương, và nó hoàn toàn vô nghĩa, không cần thiết. Đến mức, cả người làm công việc đó cũng không thể biện minh cho sự tồn tại của nó, mặc dù họ cảm thấy buộc phải giả vờ rằng nó không phải việc vô nghĩa, như một phần của điều kiện làm việc. David Graeber trong cuốn sách Bullshit Jobs: A Theory (Bullshit Jobs: Đời ngắn lắm, đừng làm việc vô nghĩa) lập luận rằng có hàng triệu người trên khắp thế giới – nhân viên văn phòng, quản trị viên, tư vấn viên, telemarketers, luật sư công ty, nhân viên dịch vụ và nhiều người khác – những người đang làm những công việc vô nghĩa, không cần thiết và bản thân. 5 loại công việc vô nghĩa cơ bản 5 nhóm phân loại chính của công việc vô nghĩa mà David Graeber được gọi là: làm nền, tay sai, vá víu, làm màu và vẽ chuyện. Nhóm làm nền “Làm nền” là những công việc tồn tại chủ yếu để làm cho người khác cảm thấy, hoặc tạo cho người khác vẻ bề ngoài rằng những người ấy là quan trọng. Ở một số quốc gia, chẳng hạn như Brazil, các tòa nhà như vậy vẫn có nhân viên gác thang máy mặc đồng phục và chỉ làm một việc là nhấn nút chọn tầng cho bạn. Đây là sự kế thừa từ thời phong kiến của công việc thuộc loại này cho đến loại công việc như nhân viên tiếp tân và nhân viên tiền sảnh tại những nơi rõ ràng là không cần họ. Khi công ty thuê một người làm nền không cần thiết, liệu người làm nền đó có được giao việc gì để làm hay không thì lại là một vấn đề hoàn toàn thứ yếu – nó phụ thuộc vào toàn bộ các yếu tố ngoại lai, ví dụ: có việc cần làm hay không, nhu cầu và thái độ của cấp trên, cách đối xử dựa trên giới tính và các ràng buộc về thể chế. Nếu tổ chức phát triển quy mô, tầm quan trọng của người có vị trí cao cấp sẽ được đo lường bằng tổng số nhân viên dưới quyền của họ. Đến lượt điều này lại tạo ra một động lực, thậm chí còn mạnh mẽ hơn, cho những người đứng đầu tổ chức thuê thêm nhân viên rồi sau đó mới quyết định sẽ làm gì với các nhân viên mới ấy – hoặc thậm chí là chống lại mọi nỗ lực loại bỏ các công việc dư thừa. Nhóm tay sai “Lý do tôi nghĩ từ “tay sai” thích hợp là vì trong hầu hết các trường hợp, những người này thấy chán công việc không chỉ vì họ cảm thấy thiếu giá trị tích cực mà còn vì họ thấy chúng thực chất có tính thao túng và lôi kéo.” tác giả David Graeber nói. David đã đưa công việc tay sai vào loại công việc vô nghĩa đa phần là vì lý do này: rất nhiều người đang làm việc tay sai cảm thấy công việc của họ không có giá trị xã hội và không nên tồn tại. Hãy cùng xem vài trích dẫn ví dụ trong quyển sách: “Hầu hết các dịch vụ hỗ trợ của chúng tôi là các thao tác máy tính cơ bản mà khách hàng có thể dễ dàng tra trên Google. Tôi nghĩ họ nhắm đến những người già hoặc những người không đủ kiến thức.” “Gần như toàn bộ nguồn lực của tổng đài chúng tôi dành để huấn luyện cho nhân viên cách nói chuyện với mọi người về những điều mà khách hàng không cần thay vì giải quyết các vấn đề thực sự mà người ta gọi đến để hỏi.” Nhóm vá víu “Vá víu” là những công việc tồn tại chỉ vì một trục trặc hoặc lỗi trong tổ chức; người làm công việc vá víu nghĩa là họ ở đó để giải quyết một vấn đề mà đáng lý ra nó không nên tồn tại. Công việc vá víu có thể là hệ quả từ một lỗ hổng trong hệ thống mà không ai buồn sửa – những nhiệm vụ hoàn toàn có thể được tự động hóa nhưng cuối cùng không được làm vì không ai buồn ngó đến hoặc vì người sếp muốn duy trì càng nhiều nhân viên cấp dưới càng tốt, hoặc vì một số nhầm lẫn trong cấu trúc tổ chức, mà cũng có thể là sự kết hợp của cả ba yếu tố này. “Tôi được giao một nhiệm vụ là kiểm tra một hộp thư để nhận các email dưới dạng một biểu mẫu nhất định từ các nhân viên trong công ty gửi đến để yêu cầu trợ giúp kỹ thuật, rồi tôi sao chép và dán nó vào một biểu mẫu khác.” – Một công việc vá víu điển hình. Nhóm làm màu Tác giả sử dụng từ “làm màu” để nói về các lao động chỉ tồn tại để tổ chức có thể tuyên bố rằng họ đang làm một việc gì đó, mà trên thực tế thì họ không làm gì cả. Nếu trong một doanh nghiệp xảy ra vấn đề, họ sẽ lập một “ủy ban tìm kiếm sự thật” để đi đến tận cùng của câu chuyện, Nhưng thực tế, “Ủy ban tìm kiếm sự thật” chính là thứ để “làm màu” với mọi người rằng tổ chức đó đang thực sự quan tâm giải quyết vấn đề. Nhóm vẽ chuyện “Vẽ chuyện” có thể chia làm hai nhóm nhỏ nữa. Loại 1 gồm những người có vai trò thuần túy là giao việc cho người khác. Công việc này có thể bị coi là nhảm nhí nếu bản thân người đó tin rằng không cần sự can thiệp của mình thì cấp dưới vẫn hoàn toàn có khả năng tự tiếp tục công việc. Vai trò chính của người vẽ chuyện loại 2 là tạo ra việc vô nghĩa cho người khác làm, giám sát những chuyện nhảm nhí hoặc thậm chí tạo ra những công việc vô nghĩa hoàn toàn mới mẻ. Ta có thể gọi họ là máy phát việc vô nghĩa cũng được. Người vẽ chuyện loại 2 cũng có thể có những nhiệm vụ thực sự bên cạnh vai trò vẽ việc. Tuy nhiên, nếu tất cả hoặc hầu hết những gì họ làm là tạo ra việc vô nghĩa cho người khác thì công việc họ cũng có thể được xếp vào công việc vô nghĩa. Kết lại, chúng ta có thể hiểu giá trị quan của tác phẩm: Công việc không chỉ là một quá trình sinh kế, mà nó còn là một trong những yếu tố đóng góp quan trọng nhất cho đời sống nội tâm…Vì thế nếu bạn tự cảm thấy bản thân đang làm một công việc vô nghĩa và chẳng có tí động lực nào để làm việc đó thì hãy dũng cảm đưa ra quyết định. Vì bị từ chối công việc là bị từ chối nhiều hơn những thứ mà công việc có thể mua: Đó là bị từ chối khả năng tự định nghĩa và lòng tự trọng của một con người. Ảnh: Tổng hợp Theo dõi Sài Gòn Times để cập nhật tin nhanh và nổi bật tại TP. HCM bạn nhé