Khắp các trang mạng xã hội với hàng trăm lời mời gọi có dạng như “Liệu vaccine đã đáp ứng tốt khả năng cho cơ thể? Cơ thể bạn đã có đủ khả năng chống lại virus hay chưa?
Sau khi tiêm vắc xin hoặc sau khi điều trị COVID-19 bạn đã hiểu về khả năng miễn dịch của mình hay lo lắng về nguy cơ tái nhiễm của mình, đến với dịch vụ xét nghiệm kháng thể của chúng tôi để có câu trả lời chính xác cho những thắc mắc này…”.
Dịch vụ lấy mẫu tận nhà
Việc xét nghiệm kháng thể này là có thật. Nếu có nhu cầu xét nghiệm kháng thể sau tiêm vắc xin ngừa COVID-19 chỉ cần đăng tải trên các trang mạng xã hội liên quan.
Hàng chục tài khoản cá nhân, cơ sở y tế đưa ra lời chào mời ngay lập tức, tuy nhiên mức giá đưa ra không hề rẻ, có cả dịch vụ tận nhà để lấy mẫu sẽ dao động từ 300.000 – 800.000 đồng/mẫu. Thêm vào đó là lời cam kết chắc nịt “đã được Bộ Y tế cấp phép”.
Chị M.T. (25 tuổi, quận Bình Thạnh, TP.HCM) để biết được chắc chắn mình có đủ kháng thể Sau khi tiêm mũi 1 vắc xin ngừa COVID-19 hay không nên đã liên hệ một phòng khám tại quận 10 xét nghiệm với giá 300.000 đồng/lần.
Chị T. cho biết lý do xét nghiệm “Phòng bệnh hơn chữa bệnh nên phải chắc chắn cứ đi xét nghiệm cho an tâm”.
Sau đó, để xác minh sự việc chúng tôi cũng đã liên hệ với một tài khoản Facebook có tên T.M.. Hỏi về mức giá người này ra giá là 460.000 đồng/lần/người.
Có hẳn dịch vị đến tận nhà lấy mẫu mà chẳng cần đi đâu và sau 2 tiếng sẽ nhận được kết quả qua tin nhắn, đồng thời còn cam kết việc xét nghiệm được Bộ Y tế cấp phép (?).
Không chỉ vậy dịch vụ kháng thể cho người dân sau khi tiêm vắc xin ngừa COVID-19 còn được hoạt động ở nhiều bệnh viện tư nhân, thậm chí có cả bệnh viện công lập tại TP.HCM.
Cũng với mức giá từ 300.000 – 600.000 đồng/lượt/người và người dân có thể đến bệnh viện hoặc nhân viên y tế đến tận nhà xét nghiệm.
Khi liên hệ với số điện thoại tại một Bệnh viện TP Thủ Đức, đăng ký xét nghiệm kháng thể, bắt máy là một nhân viên tư vấn cho biết số lượng quá lớn nên đã không còn lịch cho người đăng ký xét nghiệm kháng thể tại nhà.
Người tư vấn cho hay mục đích của việc xét nghiệm này là để biết nồng độ kháng thể bao nhiêu sau tiêm vắc xin và mang tính chất tham khảo.
Nhân viên này giải thích thêm “Hiện tại vẫn chưa có nghiên cứu rõ ràng nên chưa có ai dám khẳng định nồng độ kháng thể trong cơ thể bao nhiêu là đủ và chỉ mang tính tham khảo, tuy nhiên kết quả xét nghiệm hoàn toàn chính xác”.
Bộ Y tế không khuyến khích
Về phía Bộ Y tế hiện nay chi phí xét nghiệm định lượng hay định tính kháng thể COVID-19 vẫn chưa có quy định cụ thể về.
Mà chỉ khi được bác sĩ chỉ định hoặc có yêu cầu xét nghiệm ở nhóm đối tượng khi chẩn đoán nghi ngờ mắc hoặc đã mắc COVID-19.
Nhằm đáp ứng sinh kháng thể của người bệnh từ chẩn đoán có thể xem cơ thể có kháng thể nhiều hay ít, qua đó biết được . Trên thực tế vẫn chưa xét nghiệm trực tiếp cho người dân, chỉ áp dụng tại các trung tâm xét nghiệm lớn nhận mẫu xét nghiệm “nội bộ” phục vụ công tác chuyên môn.
Trước tình hình đó lãnh đạo Sở Y tế TP khuyến cáo người dân không nên đổ xô xét nghiệm kháng thể, bởi không có chứng chỉ nào khẳng định, có khi còn bị người khác lợi dụng, tiền mất tật mang. Đồng thời Bộ Y tế cũng chưa có hướng dẫn gì về việc làm này.
Theo TS Lê Quốc Hùng – trưởng khoa bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy – cho rằng đã đạt được mục tiêu của việc tiêm vắc xin là phòng bệnh. Hiện chưa ai khẳng định kết quả xét nghiệm đó đảm bảo chất lượng nên việc đổ xô đi xét nghiệm đo kháng thể như hiện nay là điều không cần thiết.
Theo bác sĩ Hùng, nguyên nhân là tâm lý người dân lo lắng không biết có đủ kháng thể để chống bệnh hay không nên mới đổ xô làm như vậy.
Nhưng việc xét nghiệm ấy hầu như không mang lại giá trị nhiều vì mỗi loại vắc xin đều có một tỉ lệ tạo kháng thể khác nhau, và mỗi giai đoạn kết quả xét nghiệm lại khác nhau.
Theo bác sĩ Hùng phân tích “Tạo kháng thể bảo vệ con người là mục tiêu lớn nhất của việc tiêm vắc xin. Và không có gì lo lắng khi đã tiêm vaccine thì sẽ có kháng thể và chắc chắn được bảo vệ, đặc biệt trong trường hợp có mắc bệnh cũng không bị trở nặng dẫn đến tử vong”.
Về vấn đề xét nghiệm kháng thể SARS-CoV-2 sau khi tiêm vắc xin hoặc đã khỏi bệnh Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cũng đã có văn bản khẩn gửi viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ TW, Viện Pasteur TP.HCM, giám đốc sở y tế các tỉnh, TP trực thuộc trung ương.
Trước sự việc người dân, đơn vị xét nghiệm ồ ạt triển khai xét nghiệm kháng thể COVID-19. Tuy nhiên hiện tại Tổ chức Y tế thế giới (WHO) chưa đưa ra khuyến cáo về ngưỡng đáp ứng bảo vệ đối với virus SARS-CoV-2.
Việc xét nghiệm huyết thanh học chủ yếu phục vụ trong nghiên cứu, đánh giá dịch tễ, điều trị, không sử dụng để xác định đang nhiễm virus và không giúp xác định hiệu quả bảo vệ đối với bệnh COVID-19,.
Ngoài ra, hiện nay việc quan trọng nhất là ưu tiên tập trung vào công tác phát hiện sớm ca mắc COVID-19 và triển khai phòng chống dịch kịp thời, qua đó Bộ Y tế đề nghị các đơn vị liên quan tiếp tục lựa chọn kết hợp các phương pháp xét nghiệm phù hợp.
Nội dung văn bản do Thứ trưởng Trần Văn Thuấn ký nêu rõ: “Sở Y tế các địa phương chỉ đạo các đơn vị liên quan về việc không sử dụng xét nghiệm kháng thể SARS-CoV-2 sai mục đích, không cần thiết.
Không chỉ gây tốn kém mà còn gây tâm lý chủ quan trong thực hiện các biện pháp phòng chống dịch, tăng cường công tác truyền thông cho người dân và đơn vị xét nghiệm về lợi ích và giá trị chẩn đoán của các phương pháp xét nghiệm”.