Ngày 21-3, Reuters đưa tin Lực lượng chuyên trách biển Tây Philippines (NTF-WPS) đã nhận được báo cáo của lực lượng tuần duyên về việc hàng trăm tàu dân binh của Trung Quốc xuất hiện tại khu vực đá Ba Đầu (thuộc cụm Sinh Tồn trong quần đảo Trường Sa của Việt Nam). Lực lượng này cho hay có khoảng 220 tàu dàn đội hình hàng ngang gần đá Ba Đầu vào ngày 7.3.
Hình ảnh các tàu dân binh Trung Quốc dàn hàng gần đá Ba Đầu.
Theo NTF-WPS, dù thời tiết tốt nhưng các tàu cá này không tham gia đánh bắt, mà chỉ bật nhiều đèn trắng lên vào ban đêm. NTF-WPS cho rằng sự việc trên gây quan ngại về khả năng đánh bắt quá mức và gây nguy cơ đối với an toàn hàng hải. Báo cáo cho biết Philippines sẽ tiếp tục quan sát, riêng Bộ Ngoại giao Trung Quốc và Đại sứ quán Trung Quốc tại Manila chưa đưa ra bình luận.
Nhận định về sự xuất hiện bất thường trên, Giáo sư Alexander L. Vuving tại Trung tâm nghiên cứu an ninh châu Á – Thái Bình Dương ở Honolulu (Mỹ) cho rằng Trung Quốc có thể đang dùng thủ đoạn ở bãi cạn Scarborough nhằm ngang nhiên giành quyền kiểm soát trên thực tế tại đá Ba Đầu vốn có vị trí chiến lược.
“Trung Quốc từng tìm cách chiếm đá này vào thập niên 1990 nhưng không thành công, nhưng lần này có thể khác”, ông cảnh báo. Vị giáo sư nhắc lại việc Việt Nam là bên đầu tiên lên tiếng về đá Ba Đầu, phản đối Trung Quốc cho các binh sĩ đổ bộ lên đó vào năm 1992, nên Trung Quốc có thể đã thay đổi chiến lược.
Trước đó, vào năm 2020 hàng trăm tàu dân binh Trung Quốc cũng hiện diện tại đá Ba Đầu và Én Đất, thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Trong buổi họp báo chiều 14-5-2020, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng cho biết: “Chúng tôi luôn theo sát các hoạt động trên Biển Đông và cho rằng hoạt động của các nước cần tuân thủ các quy định liên quan của luật pháp quốc tế, tôn trọng chủ quyền và quyền lợi hợp pháp của các quốc gia ven biển”.